Vandaag debatteert de 2de Kamer over het rapport van de commissie Ton Elias. Deze commissie oordeelde in oktober vorig jaar hard over de ICT bij de landelijke overheid. Ik schreef er diezelfde week een blog over. Een belangrijke aanbeveling was dat er een onafhankelijke partij zou komen om de grote (haast ongrijpbare) ICT projecten van de overheid eens tegen het licht te houden, en dan vooral van te voren.

Inmiddels zijn we ruim een half jaar verder en is er nog niets gebeurd. D’66 kamerlid Kees Verhoeven stelt vandaag zelfs op NU.nl dat het kabinet bang is om de aanbevelingen van Elias op te volgen. “Het kabinet neemt de onderzoekscommissie niet serieus. Het blijft als een afhankelijke overheid bij de ICT-bedrijven op schoot zitten”, aldus Verhoeven.

De belangrijkste aanbeveling, het instellen van het Bureau ICT-Toetsing, kortweg BIT, wordt wel gevolgd maar niet neer gezet als onafhankelijk bureau maar als onderdeel van het voor ICT projecten verantwoordelijke Ministerie Wonen en Rijksdienst van Minister Blok. Daarmee is BIT niet de onafhankelijke waakhond die de commissie (en Verhoeven) graag wil.

BIT, zo stelt de commissie, zou ieder ICT project groter dan 5 miljoen van te voren moeten beoordelen. Minister Blok ziet dat niet zitten, hij wil dat het gebeurd bij projecten met grote impact. Vooralsnog is het onduidelijk wat hij daar mee bedoeld. De commissie wil ook meer transparantie bij ICT projecten. Meer transparantie betekent meer zicht op hoe een project er voor staat, wat de kosten exact zijn, en hoe veel het budget op welk moment wordt overschreden. Kortom, de commissie vraagt om fatsoenlijk projectmanagement. Kennelijk zijn de grote ICT leveranciers niet in staat of willen ze niet, op deze manier overheidsprojecten managen. En de overheid dwingt het ook niet af. Er staan geen sancties op te lang lopende en-of te dure projecten.

Van te voren is bij het aanbestedingstraject hier geen aandacht voor en dat is jammer. Belangrijk bij het managen van grote projecten is ook een goed en volwassen opdrachtgeverschap en dat lijkt het huidige kabinet te missen en ook niet in te willen gaan vullen.

Ondertussen is er een denktank aan het werk geweest om de overheid eveneens te adviseren over ICT. ICT ondernemer Jan Baan deed samen met een klein team van specialisten een aantal interessante aanbevelingen aan het zittende kabinet. Kort samengevat in deze 5 punten
1. Toekomstige ICT-agenda moet primair gedomineerd worden door nieuwe IT-toepassingen voor de burger en secundair door de controle op IT-projecten;
2. Focus dient te liggen op de toetsing van de opstart van projecten met de nadruk op een iteratieve aanpak;
3. Grensverleggende producten en diensten van start-ups zijn de basis voor het starten van innovaties georganiseerd langs de as van een bewijsclaim;
4. Overheid geeft in de rol van launching customer het voorbeeld, door (veelal kleine) voorbeeldprojecten te implementeren (de overheidscloud met de basisgegevens van de burger als lichtend voorbeeld);
5. De businessregel gedreven aanpak is het uitgangspunt bij het toepassen van internettechnologie in combinatie met flexibele applicaties (apps).

Dit is een compleet andere blik op ICT en overheid en vraagt om een andere rol van de overheid met betrekking tot ICT. De moeite waard op te volgen wat er de komende tijd gaat gebeuren.

Dit blog verscheen eerder in april 2015  op aranea.nl

Photo by Jo Szczepanska on Unsplash