Juni 2016

Als je naar een wedstrijd van Rafael Nadal kijkt valt op dat hij op dezelfde momenten in en rond de wedstrijd dezelfde gedragingen laat zien. Zo zal hij nooit bij het oplopen van het veld op één van de lijnen stappen en drinkt hij twee flesjes water (koud en lauw) en die flesjes staan voortdurend op dezelfde afstand van elkaar. De Nieuw-Zeelandse rugbyspelers, the All-Blacks, dansen voor iedere wedstrijd de zeer indrukwekkende Haka. Gedragingen als deze noemen we rituelen en mogelijk heeft u deze zelf bij sport, privé of in het werk ook.

Ook kennen wij rituelen uit de kerk. Binnen een kerk verschaffen rituelen duidelijkheid, rust en ruimte en worden zaken haast op de automatische piloot gedaan, nadenken is haast niet nodig. Keer op keer wordt hetzelfde gedaan.

Uit uitvoeren van rituelen geeft rust, een bepaalde zekerheid en daarmee ook een zelfvertrouwen. Omdat het zo is kan je ze inzetten om veranderingen door te voeren. Eerder schreef ik over “olifantenpaadjes” in de hersenen waardoor veranderen lastig is. Het inzetten van “rituelen” kan helpen om deze te veranderen. Veranderen verloopt in vier fasen: bewust worden, keuzes maken, doen en volhouden.

De bewustwordingsfase is lastig. Bij Aranea zetten wij voor deze fase vaak managementsimulaties in om mensen in een veilige omgeving bewust te laten worden van wat er anders kan binnen de organisatie en hoe hun eigen gedrag daarin een rol speelt. Daarna gaat het over keuzes maken. Dan gebeurt binnen de game tijdens de reflectiemomenten. Wij houden iedere keer een warm pleidooi om ook in het dagelijks werk deze reflectiemomenten in te lassen. Terugkijken (bewust worden van hoe het gaat) en keuzes maken hoe het beter kan zijn essentieel om een stap naar een beter presterende organisatie te zetten.

In fase drie en vier kan je rituelen gaan inzetten om te doen wat je doet en er aan vast te houden. Gekozen gedragingen laat je bewust keer op keer herhalen. Medewerkers worden gestimuleerd om het gedrag keer op keer te herhalen, belonen (lees over OBM) kan daar erg bij helpen. Probeer patronen in het werk aan te brengen, dat worden de nieuwe rituelen. Dat kost tijd, afhankelijk van de flexibiliteit van de hersenen, kan het maanden tot 1,5 jaar duren. Vergelijk het met een bestaand olifanten paadje over een grasveld. Hoe hoger het gras er om heen gegroeid is hoe makkelijker het is om het paadje te pakken en hoe moeilijker het is om een nieuwe te maken. Zo zie je dat het gedrag van medewerkers die lange tijd in dienst zijn en al jaren hetzelfde werk uitvoeren lastiger te veranderen zijn dan de jongere garde. Bij hen is het gras al hoger gegroeid.

Het helpt dan om “rituelen” in te zetten om medewerkers iedere keer hetzelfde te laten doen. Spreek met mensen af dat je iedere week om dezelfde tijd langs komt om even de stand van zaken door te spreken en de nieuwe werkwijze nogmaals te bespreken. Begin iedere dag met een “stand-up” zoals we die kennen van SCRUM om de nieuwe werkwijze te benoemen. Rituelen met als doel om het nieuwe pad het standaard pad te maken.`

Een terugval is niet erg en kan gebeuren. Onder stress bij vermoeidheid is het normaal dat je terugvalt in je oude, zeer bekende, patroon dat veel minder energie kost om uit te voeren. Accepteer dat als leidinggevende maar probeer door te belonen iemand weer snel op het nieuwe pad te krijgen en door te gaan.

Photo by Debashis Biswas on Unsplash