In 2014 en 2015 (!) schreef ik kort achter elkaar twee blogs over ICT (projecten) en de overheid. Het was het jaar van commissie Elias. De kritiek van de commissie was niet mals en noemde een aantal belangrijke aanbevelingen. In het tweede blog enkele maanden later is te lezen dat er met de aanbevelingen weinig tot niets gedaan is. Kees Verhoeven zegt in die periode: “Het kabinet neemt de onderzoekscommissie niet serieus. Het blijft als een afhankelijke overheid bij de ICT-bedrijven op schoot zitten”. Enige tijd later stapt D66 in het kabinet en lijkt de kritiek ook te verstommen, tot deze week.
ICT en overheid is in aanloop naar de verkiezingen weer een hot item geworden en de kritiek is niet van de lucht. Een en ander wordt aangejaagd door de datalekken bij de GGD en al eerder bij de problemen met de “Corona app”. En zo zijn er nog wel meer actuele voorbeelden te vinden waarbij de ICT van en door de overheid weer onder een vergrootglas is komen te liggen. Het algemene beeld wat bij mij opkomt: er is de afgelopen zeven jaar NIETS met de aanbevelingen gedaan.
Diverse partijen lanceren, met het oog op de verkiezingen, een aantal plannen en de meest opvallende vind ik de minister voor ICT. Deze zullen ook ingegeven zijn door oproepen uit andere hoeken van onze maatschappij waar gepleit wordt voor een minister die verantwoordelijk is voor de ICT van de overheid en voor de ontwikkeling van ICT in het land. Ik ben geneigd te zeggen: de staats CIO. In 2019 verscheen al deze prima column van René Schoenmaker: Het is hoog tijd voor een minister van ICT | CIO.
En het wordt inderdaad tijd. Waar het bedrijfsleven de afgelopen jaren flinke stappen heeft gezet aan het inzetten van informatie en data als belangrijk asset van een organisatie om doordachte besluiten te kunnen nemen en een koers voor de toekomst te bepalen lijkt dat bij de overheid niet te lukken. Natuurlijk zijn er prima initiatieven en ontwikkelingen binnen (delen) van Ministeries maar een overkoepelend beeld en een visie lijken te ontbreken. Bij de de grote vloot die ICT voor de overheid staat en ieder ministerie zijn eigen vlootje heeft lijken er 10-tallen kapiteins moeite te doen om de vloot op koers te houden maar een admiraal die de hele vloot aanstuurt is in geen velden of wegen te bekennen. Niet heel vreemd als de baas van de hele club Minister-President Rutte meer manager is dan leider en over visie de woorden ‘visie is als een olifant die het zicht belemmert’ uitspreekt en desgevraagd ook geen spijt heeft van die woorden. Zonder visie dobbert de vloot stuurloos rond en schieten de schepen allemaal een andere kant op. De gevolgen daarvan zijn de afgelopen jaren pijnlijk duidelijk geworden.
Tijd dus voor een mens aan het stuur die een visie heeft (of wil ontwikkelen) op het gebied van ICT en overheid. Iemand die eenheid brengt in de vloot met schepen zodat iedereen dezelfde duidelijke koers gaat varen. Iedereen dezelfde blik naar de stip op de horizon. Het is tijd voor de RIJKS CIO, en die kunnen we best Minister voor ICT noemen. Maar pas op: het gaat eerst om de I en de T komt later dus mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar een Minister voor Informatievoorziening. Er zijn vast een aantal slimme mensen de vinden die daar prima invulling aan zouden kunnen geven.
Aad Brinkman 