Gisteren en vandaag kregen ongeveer 164500 leerlingen van groep 8 de uitslag van de CITO toets. Hiermee komt in veel gezinnen maar op vooral veel scholen een einde aan een stressvolle periode. Ouders hopen dat hun kind toch net even iets hoger scoort dan verwacht en scholen hopen dat juist de school als super school boven komt drijven.

Ergens in de buurt van Eindhoven woont Joey. Joey heeft als enige leerling de toets foutloos gemaakt. Joey en zijn ouders mogen daar terecht trots op zijn. Maar één kind op 160000 die allemaal zich het schompes hebben geleerd om de toets te maken. Dan is er 1 die het foutloos doet en vier die 1 fout maken. Dat zegt meer over de toets dan over de leerling. Joey meldt aan de media dat hij bij zijn oefentoets al een score van 550 haalde maar nog wel een paar foutjes had en nu deze score. Joey zelf was op de dag van de uitslag overigens niet zo lekker. Hoe zou dat komen.

Ondertussen is ook bekend dat het jeugdjournaal vandaag bij de Apeldoornse school de Poort opnames komt maken omdat de school het dit jaar goed heeft gedaan. “Wij zijn zo trots op onze citoscore” staat er de faceboek pagina. Wie zijn score vraag ik mij dan af. Volgens mij heeft ieder kind zijn individuele score en is er geen score voor een school. Helaas werd dat vorig jaar door RTL wel als zodanig bekend gemaakt.

De Citotoets meet wat kinderen op de basisschool hebben geleerd. Er is een rekendeel, een taaldeel etc. Dat betekent dus ook dat een Citotoets heel veel zaken niet meet waarin een kind zich gedurende zijn lagere schooltijd heeft ontwikkeld. Een kind leert luisteren naar anderen, een kind leert om samen te werken, hopelijk leert een kind respect te krijgen voor anderen, leert een kind in meer of mindere mate te plannen. Tegelijkertijd ontwikkeld een kind zijn creativiteit en zijn motorische vermogens. Kinderen hebben soms talent voor muziek, voor tekenen of voor sport. Andere kinderen blijken sociaal heel vaardig. Niet zo lang geleden las ik over een moeder die zo trots was op haar zoon met downsyndroom. Op haar vraag aan kinderen op school wat hij goed kon werd door de groep als uit een mond geroepen dat hij als iemand verdrietig was als geen ander kon troosten. Een pracht talent, wat zou deze jongen voor zijn Citoscore hebben? En de hoe zou de school het doen waar hij op zit?

Ook ken ik het verhaal van een meisje waarvan beide ouders jaren geleden naar Nederland zijn gevlucht. Beide ouders hebben een taalachterstand en wonen niet echt in de beste buurt van stad. De ouders geven in het land waar het wel kan het meisje al ruimte om zich te ontplooien en te leren. Zij moet krijgen wat zij niet konden. Het meisje haalde 540 punten voor haar Cito en ging volgens verwachting HAVO/VWO doen en de ouders glommen van trots. Niet om de score maar om wat het meisje inmiddels had bereikt.

Voor mij zit trots niet in een score of zelfs niet in die ene toets. Die is niets meer en niets minder dan een momentopname van wat kinderen op dat moment even wel of niet weten. Trots zit voor mij in de kinderen die zichzelf durven te prikkelen op hun eigen niveau, binnen hun eigen mogelijkheden met hun eigen talenten. Trots zit in een school die zijn nek uit durft te steken en zegt: wij doen het anders, wij kijken naar het talent en de mogelijkheden van de kinderen en die toets laten we links liggen. Joey mag trots zijn op zijn foutloze toets, de Poort op de boven verwachting goede score maar het is niet meer waard dan meisje die met een achterstand begon en nu 540 haalt of David die met Down de beste trooster van de wereld is en geen toets maakt.

Laten we toets afschaffen en kinderen beoordelen op hun talenten en mogelijkheden en ze daarin optimaal ondersteunen. Dan wordt het weer leuk op school en hoeven niemand ziek te zijn ergens in maart.

Photo by Muhammad Rizwan on Unsplash