Het is 2000, Sydney, Anky van Grunsven zit op haar paard tussen de witte hekjes. Het is de eerste dag van de dressuurwedstrijd. Het zijn de 3de Spelen op rij met Bonfire en het zullen de sowieso de laatste van Bonfire zijn. Anky heeft als doel vooral plezier te hebben met Bonfire in zijn laatste grote wedstrijd, te genieten en gewoon zo goed mogelijk te presteren. Maar als ze de ring in gaat en haar paard de eerste stappen zet glinstert de gouden medaille in haar gedachte, het gaat niet goed die dag. Haar paard denkt niet aan goud en houdt haar letterlijk overeind die dag, ze eindigt die oefening als tweede. In de documentaire die over Anky is gemaakt zal ze zeggen dat die Gouden medaille het verkeerde doel was waar ze mee bezig was. Het dromen over die medaille brengt je geen goud, alleen maar goed rijden van je kuur kan dat opleveren zijn de, in mijn ogen, gouden woorden die ze uitspreekt. Deze documentaire werd mij geadviseerd door mijn broer Bert, die zelf een blog heeft waar hij regelmatig over sport en plezier schrijft, dit mooie blog bijvoorbeeld.  Het resulteerde zelfs in een lezenswaardig en bruikbaar boek “Sport, niet altijd leuk”.

Op Twitter had ik een discussie met Bob van Oosterhout, directeur van sportmarketingbureau TripleDoubleNL (For the love of sport). Ik had gereageerd op zijn reactie op een uitspraak van Arie Koops. Koops, technisch directeur KNSB, zegt als schaatsbond geen doelstelling te hebben in aantallen medailles. “Als we allemaal heel terug komen en iedereen heeft zijn eigen optimale prestatie geleverd, dan zijn wij tevreden. En hoeveel medailles wij dan gehaald hebben, zien we achteraf wel.” Bob zegt hierover “Zeg me aub dat ik dit niet goed lees.. We hebben het nog steeds over topsport hé!?” In hetzelfde bericht uit bondscoach Jeroen Otter zich in dezelfde bewoordingen als Koops “Iedereen in de ploeg moet gewoon het beste uit zichzelf halen.” laat hij optekenen

Wie heeft gelijk? Deze beide sportcoaches of Bob? In mijn discussie met Bob is hij erg zelfverzekerd en overtuigd van zijn eigen gelijk. Hij krijgt steun van Finn één van zijn volgers en kapt de discussie af. Ik vermoed, mijn aanname, omdat hij voor zijn gevoel de discussie al gewonnen heeft. Zo denkt Bob lijkt het, het draait bij hem om winnen. In deze tweet zegt Bob dat sport om resultaat gaat. Maar moet het resultaat dan altijd “winnen” zijn? Zijn reactie op de tweet van Koops suggereert dat. Of is het zoals Koops zegt: als iedereen zijn eigen optimale prestatie levert zijn wij tevreden en dan zien we wel wat het resultaat is?

Ik besluit verder na te denken en gewoon van (top)sporters te vragen en zelf te onderzoeken en te ontdekken hoe zij (letterlijk) in de wedstrijd zitten. Kunnen zijn mijn ideeen ontkrachten en/of bevestigen.

Bij het afgelopen OKT schaatsen deden veel schaatsers, voor het neutrale publiek, voor spek en bonen mee. Op een enkele verassing na gingen eigenlijk wel alle kopstukken met de Olympische plaatsen aan de haal, het doel van en voor die wedstrijd. Toch zag ik Joost van Dobbenburgh (wie?) juichend over de streep komen na zijn 500 meter race. De tijd die hij neerzette was goed voor de 18de en laatste plaats. “Maar Joost, waarom juich je dan?” zie ik Bob denken. Maar Joost verbeterde die wedstrijd zijn persoonlijk record en bracht het op 36s23. Joost won die dag ook, hij won die dag van zichzelf. Als je Bob mag geloven is Joost een verliezer, plek 18 telt niet. Is Joost echt een verliezer? Of heeft Joost zijn optimale prestatie geleverd (PR), is het resultaat een 18de plek en is hij daar blij mee? Dan maakt Joost een winnaar.

Dat brengt mij bij de mooie reactie die ik kreeg van Pelle Rietveld, voormalig Nederlands top meerkamper atletiek. Ik vroeg Pelle of zijn ultieme doel winnen was toen hij nog aan topsport deed. Zijn antwoord was glashelder: “Winnen vond ik niet interessant en heel relatief en arbitrair. Ik wilde de beste Pelle Rietveld worden uit de geschiedenis van Pelle Rietveld.”.  Pelle heeft geen grote internationale wedstrijden gewonnen, hij was geen wereldtop wellicht, zat er dicht tegenaan maar heeft met dit doel veel gewonnen. Is Pelle echt een verliezer? Is Pelle dan geen topsporter?  Als plezier en succes uit de (top)sport alleen uit winnen gehaald kan worden stoppen veel beginnende topsporters snel na hun start want winnen en zeker in grote wedstrijden is maar zeer weinigen gegeven. Pelle haalde zijn motivatie uit beter willen worden dan zichzelf. Daarom was Joost ook zo blij, hij was beter dan zichzelf. Maar Pelle heeft geen goud, in de ogen van Bob geen topsporter dus of in ieder geval geen winnaar, dan tel je niet mee.

Voormalig Europees kampioen Meerkamp, Eelco Sintnicolaas, reageert op twitter in vergelijkbare bewoordingen: In eerste instantie vooral mijzelf blijven verbeteren… het ‘ultieme’ doel is nu nog een mondiale medaille.” En als Dennis Licht, meervoudig Nedelandse Kampioen op diverse lange afstanden, de opzet van dit blog voorleg op twitter reageert hij met: “Mooie column! Precies zoals het is. Vanuit plezier komt passie, komt prestatie. Verder sluit ik me aan bij Pelle. Medailleverwachtingen zijn externe doelen waar je geen invloed op hebt. Alleen op jezelf in het hier en nu.”

Het is dan ook niet verwonderlijk dat ik in diverse artikelen die ik ook op Twitter deelde het niet altijd over winnen ging. Zoals het artikel over Bert van Marwijk die ondanks zijn teleurstelling over de verloren WK finale het volgende zei: “”Vorm kan er van het ene op het andere moment zijn. Dat we toch de finale hebben gehaald, zegt veel over hoe we als team hebben gepresteerd. Daarin hebben we een wereldprestatie geleverd”, aldus een trotse Van Marwijk, die zelf eenmaal in het Nederlands elftal speelde.”. Wat maakt Bart zo trots en waarom noemt hij het een wereldprestatie? Verdorie Bert, zal Bob wellicht denken, je hebt geen goud, je bent geen winnaar. Is Bert echt een verliezer?

Sven Kramer liet in de aanloop naar de komende winterspelen het volgende optekenen: “Nee. Die tien kilometer is natuurlijk erg belangrijk voor mij, maar het is niet de bepalende factor in mijn beslissing of ik wel of niet doorga. Mijn grootste drijfveer is nog altijd het plezier dat ik uit het schaatsen haal. Dat heb ik nog steeds, dus waarom zou ik stoppen? Als ik niet meer mee kan doen om de prijzen, ben ik gelijk weg. Hetzelfde weekend nog.” Meedoen om de prijzen is niet per definitie hetzelfde als winnen. Maar zijn grootste drijfveer is plezier. Sven is al 10 jaar de beste 10km schaatser op de wereld maar zonder Olympisch goud en geen houder van het Wereldrecord. Wat ging er mis op die twee spelen waar hij verloor? Hij ging toch voor goud, zijn ultieme doel. Een diskwalificatie en een zilveren medaille waren zijn deel. Is Sven dan een verliezer?

Een andere topper is Ranomi Kromowidjojo. Zij zegt in het AD in juni 2015 “Kromowidjojo: Door Patrick is het plezier terug bij mij.” en even later in het artikel “Dankzij Patrick heb ik het plezier in het zwemmen en de focus teruggevonden.” Die focus ligt niet op winnen maar op goed zwemmen en dat levert het resultaat. Wat gebeurde er in Rio? Is zij een verliezer? En haar vriend, Ferry Weertman, won zomaar goud, het goud waar niemand rekening mee had gehouden, op de 10km open water, waarom hij wel? Was hij bezig met winnen van goud? Als Olympisch kampioen won hij later ook de wereldtitel. Op nos.nl  is te lezen welke doelen hij onderweg had (ontspannen zwemmen), dat hij zwemmen nog veel te leuk vind en wat zijn grotere doelen zijn en zijn droom: “En wie weet word ik ook de eerste man die twee keer goud wint op de Spelen.”

Ook Maarten van der Weijden won op die afstand goud. Zijn doel was niet goud halen is te lezen een artikel van Omroep Brabant vlak na zijn fantastische overwinning
Maarten was met andere dingen bezig: “Ook Jacco Verhaeren schreeuwde Van der Weijden naar de finish. “Ik weet wie de vlag gaat dragen bij de sluitingsceremonie”, aldus de coach van NZE. Verhaeren doelde hiermee op de acute lymfatische leukemie die zeven jaar geleden bij Van der Weijden werd geconstateerd. Na vier chemokuren en een stamceltransplantatie, nam de zwemmer zich voor terug te komen in zijn sport. Op die manier wilde hij aantonen dat kanker overwinnen en daarna weer op topniveau sporten mogelijk was.” Dat was het doel, de ultieme beloning was Olympisch goud. Maarten is een winnaar maar niet door het goud.

Ook beginnend (nog net geen top)sporters ontdekken vaak vroeger of later vanzelf waar de focus moet liggen. Mooi voorbeeld is atletiektalent Jochem Dobber. Hij wordt als lid van AA Drink talent team voorgesteld op de website van de Atletiekunie en hij leerde dat de prestatiedruk die in 2017 op hem lag als fris lid van het team niet de juiste prestaties opleverde en hij besloot het in 2018 anders te gaan doen. De kop van het artikel zegt alles: “Mijn prestaties moeten in 2018 vanuit plezier komen.”

Topsporters hebben dromen, doelen en focus. Deze worden mijns inziens vaak verward, vooral door buitenstaanders maar niet door de sporters zelf en als ze het even kwijt zijn weten ze ook waar ze de weg terug kunnen vinden. Het is fantastisch een droom na te jagen, daar horen stap voor stap kleinere doelen bij, samen goed voor het proces wat uiteindelijk tot een resultaat gaat leiden. En dat resultaat is niet altijd een gouden medaille, zelfs geen zilveren of bronzen medaille. De droom is voor iedere sporter anders, de doelen zijn voor iedere sporter anders, op ieder moment van je carrière zijn ze anders. Je focus moet liggen op het doel van dat moment, dat is het proces waar iedere (top) sporter mee bezig is. Als je dat proces uit het oog verliest, verlies je je droom uit het oog.

Bij Anky was het duidelijk, het moment dat haar focus naar haar droom een gouden medaille gaat, gaat het mis, ze verliest het oorspronkelijk doel uit het oog. De gouden medaille  “is het verkeerde doel” zijn letterlijk haar woorden, ze verschuift haar focus bij het volgende onderdeel naar een ander doel: goed rijden, de ultieme kuur neer zetten, de ultieme prestatie neerzetten, haar eigen optimale prestatie. Met DAT nieuwe doel voor ogen realiseerde haar droom met de ultieme beloning: de gouden medaille.

En Bob? Bob sloot af met de woorden, ”Dank je wel Finn, I rest my case en doorrrr …“, zou hij zich de winnaar in de discussie voelen? Onderweg kwam deze nog even voorbij: “Aad; we zijn 4 dagen onderweg in 2018 en je denkt al niet meer helder 😉 “. Dank je Bob, voor mij reden en inspiratie om verder te denken en door te zoeken, dat proces gaf mij veel inzicht, wijsheid en leverde leuke contacten op.

Maar wat een loser ben ik :). Ik zal wel niets van Topsport begrijpen.

 

Photo by Peter Fogden on Unsplash